VPN (Sanal Özel Ağ) internete şifrelenmiş özel bir tünel aracılığı ile bağlanmanızı sağlayan ve çevrimiçi gizliliğinizi korumanıza yardımcı olan bir hizmettir. Genellikle halka açık Wi-Fi noktalarında veya hareketlerinizin izlenebileceği riskli bağlantılarda güvenliğinizi sağlamak için kullanılır. İnternete bağlandığınız noktadan (A bilgisayarı) binlerce kilometre ötedeki başka bir noktaya (B bilgisayarı) şifreli bir tünel oluşturur ve sizin sanki o diğer B bilgisayarındaymışsınız gibi internete erişmenizi sağlar. A ve B noktaları arasındaki bu tünele dışarıdan birilerinin erişmesi mümkün değildir. B bilgisayarı abone olduğunuz VPN sağlayıcının sunucusudur.
Yani tam olarak ne işe yarar?
IP Adresinizi saklar: İnternete bağlanan her cihaza bir IP adresi atanır. IP adreslerini ev adresiniz gibi düşünebilirsiniz. Servis sağlayıcınız tarafından kayıt altındadır ve internet üzerinde yaptığınız her hareket bu IP adresi ile bağlantılıdır. IP adresinizi bilen bir saldırgan internette yaptığınız her şeyi takip edebilir, hakkınızda bilgi edinebilir (yaşadığınız ülke, şehir, çerezleriniz, kullandığınız tarayıcı vb.) ve bunu size karşı kullanabilir. Bu tür bilgiler saldırganlar tarafından kullanılabileceği gibi pazarlama firmaları tarafından da kullanılır. VPN hizmetleri gerçek ip adresinizin ele geçmemesini sağlar.
Wi-Fi ağlarında güvenliğinizi sağlar: Herhangi bir yerden internete bağlandığınızda, bu bağlantıyı sağlayan kuruluş (restoran, belediye, arkadaşınızın ev bağlantısı, işyeriniz vs.) ve aynı ağda olduğunuz diğer kişiler internete gönderip aldığınız şifrelenmemiş tüm veriyi izleyebilir. VPN kullandığınızda ise veriler tünel içinde aktarılacağı için bu mümkün değildir.
Kısıtlı web sitelerine erişmenizi sağlar: Şirketler, belediyeler veya hükümetler kullanılmasını istemedikleri web siteleri veya web hizmetlerine erişimi engelleyebilirler. Bu engellemeyi içinde bulunduğunuz ağda özel olarak veya internet servis sağlayıcısı aracılığı ile genel olarak yapabilirler. VPN ile dünya üzerinde genel olarak kabul görmüş kısıtlamalar dışında ülkeye özel kısıtlamaları aşabilirsiniz.
Medya akış hizmetlerine erişim: Netflix, Amazon, BBC, Disney+ gibi medya hizmet sağlayıcıları telif haklarından dolayı ülkelere göre değişen içerik sağlarlar. Kullanıcının hangi ülkeden hizmete eriştiğini IP adresi sayesinde tespit ederler. VPN ile internete bağlı göründüğünüz ülkeyi değiştirebilirsiniz.
Hangi VPN hizmetini kullanmalıyım?
Günümüzde ücretli veya ücretsiz yüzlerce VPN hizmeti var. Bunlar arasında size en uygun olanı seçmeniz gerekiyor. Başlangıç olarak ihtiyacınızı belirleyin; sadece IP adresinizi saklamak mı istiyorsunuz, verilerinizin çalınacağından endişeli misiniz veya sık seyahat ettiğiniz için mi ihtiyacınız var?
VPN hizmeti seçerken dikkat etmeniz gereken birkaç nokta var:
- Gizliliğinize önem veriyor mu? VPN kullanmanızın amacı gizliliktir. Servis sağlayıcınız sizi nasıl izleyebiliyor ise VPN sağlayıcınız da izleyebilir. VPN seçerken mutlaka “log saklamama” sözü veren hizmeti tercih edin. Bu şekilde internetteki aktivitelerinizi kayıt altına almayacaktır ve biri tarafından talep edildiğinde teslim edemeyecektir.
- En güncel ve güvenli protokolleri kullanmalı: OpenVPN, IKEv2, IPSec, PP2P, Wireguard gibi birçok güvenlik protokolü var. Örneğin PP2P oldukça eski ve güvensiz. OpenVPN veya WireGuard gibi günümüzde güncel ve güvenilir protokolleri kullanan VPN servislerini tercih edin.
- Desteklenen cihaz sayısı: Bazı VPN servisleri cihaz başına ücretlendirilirken bazılarını router ayarlarınızdan yapılandırarak ev ağınızdaki tüm cihazlarınızda (telefon, tablet, televizyon vs.) kullanabiliyorsunuz.
- Veri sınırı var mı? VPN servisleri kullandığınız veriye göre ücretlendiriliyor olabilir. Kullanım alışkanlıklarınıza uygun bir servis tercih edin ve ay sonunda sürpriz faturalarla karşılaşmayın.
- Ücretli mi yoksa ücretsiz mi? VPN servisleri birden fazla ülkede sunucu barındırdıkları ve yazılım geliştirdikleri için bir maliyeti vardır. Eğer ücretsiz bir VPN servisi kullanıyorsanız bu maliyeti başka türlü karşıladığınızı bilin. Ücretsiz VPN servisleri ya kullanım alışkanlıklarınızı izleyerek reklam gösteriyorlardır ya da daha kötüsü kişisel bilgilerinizi (ülkeniz, adınız, kullandığınız cihaz, internet alışkanlıklarınız, ziyaret ettiğiniz siteler vb.) başka firmalara satıyor olabilirler.
VPN tercihi herkesin ihtiyaçlarına ve bütçesine göre değişeceği için özellikle şu hizmeti kullanın gibi bir tavsiyemiz olamaz. Pazardaki mevcut hizmet sağlayıcılar arasından tercihinizi yaparken yukarıda sıraladığım özelliklere göre araştırma yapabilirsiniz.
Bu aşamada uygulama marketlerde veya internette her VPN olduğunu iddia eden uygulamaya güvenmeyin. Gerçekten söylediği işi yaptığından emin olmak için uygulamayı internette araştırın. Amacı sadece kişisel bilgileriniz çalmak olan sahte VPN uygulamaları bu günlerde çok moda.
Eğer güvenlik sizin için çok önemli ise ve VPN hizmeti veren firmalara da güvenemiyorsanız kendi VPN sunucunuzu da kurabilirsiniz. Bunun için Azure, Amazon, Google gibi platformlar veya hosting firmaları üzerinde bir sunucu kiralamanız ve VPN hizmetini kendiniz yapılandırmanız gerekir. Eğer teknik olarak VPN sunucusu kurulumu ve bakımını yapabilecek durumda iseniz ve bütçeniz de varsa daha güvenli bir seçenek olacaktır.