Siber dağınıklığınızı temizlemenize ve dijital ayak izinizi düzenli tutmanıza yardımcı olacak bazı hızlı ve kolay ipuçları burada
Muhtemelen daha önce “dijital ayak izi" ifadesini duymuşsunuzdur, ancak bunun ne olduğunu gerçekten biliyor musunuz? Sosyal medya içeriğiniz, çeşitli çevrimiçi ödeme işlemleriniz, konum geçmişiniz, gönderilen e-postalar, anlık mesajlaşma platformları aracılığıyla gönderilen mesajlar ve pasaport kullanımı dijital ayak izinizi oluşturanverilerden sadece birkaçı.
İnternetteki gizliliğinize nasıl yaklaştığınıza ve sosyal medya alışkanlıklarınızın ne olduğuna bağlı olarak, bu veriler toplanabilir ve kapsamlı bir portrenizi oluşturmak için kullanılabilir. Bu veriler, tehdit aktörleri tarafından her türlü hain amaç için kötüye kullanılabilecek veya karanlık web pazarlarında satılabilecek verilerdir. Ayrıca, aşırı paylaşım eğilimindeyseniz, bu bilgiler çevrimiçi bir stalker,,siber zorbalar veya dolandırıcılar tarafından kötüye kullanılabilir. Hâlâ şüpheciyseniz, internetle ilgili şu deyişi hatırlayın: ”herkes bir hedeftir".
İyi haber şu ki, dijital dağınıklığınızı temizlemek için atabileceğiniz kolay adımlar var. İnzivaya çekilmeniz gerekmiyor; gizlilik ve rahatlık arasında bir denge kurmak için akıllı seçimler yapmanız yeterlidir.
Sosyal medya hesaplarınızı ve gizlilik ayarlarınızı denetleyin
İlk adımınız, çeşitli sosyal medya hesaplarınızın gizlilik ayarlarına derinlemesine dalmaktır; bu, hesaplarınızı kimin görüntüleyebileceğini ve ne kadar bilgi görebileceklerini taramayı içerir. Çeşitli ayarların bir listesini taramanız gerektiği için ve bu ayarlar her platformda farklı bir yerde bulunabileceği için bu iş biraz göz korkutucu olabilir ancak, çabanıza değecek.
Bir sonraki adım, hem geçmiş hem de şimdiki tüm gönderilerinizi kontrol etmektir; 2009 yılındaki Floransa gezinizde arkadaşlarınızla brunch'a gittiğinizi kimsenin bilmesi gerekmiyor. Bununla birlikte, özellikle üretken bir paylaşımcıysanız, yıllardır paylaştığınız çok gönderileriniz olabileceğinden, bu sıkıcı bir görev olabilir. Ancak, işin güzel tarafı, bir kez bu çalışmayı yaptıktan sonra, hangi gönderilerinizi bütün dünyanın görmesini isteyeceğinizi düşünerek paylaşım yapmanıza yol açacak. Dijital ayak izinizi azaltmaya yardımcı olmanın yanı sıra, eski yayınların gelecekte sizi rahatsız etmesini önlemeye yardımcı olabilir.
Gönderilerinizi kontrol edip, güvenlik ve gizlilik ayarlarını kullanarak profilinizi kilitledikten sonra, arkadaş listenizi temizlemenin zamanı geldi. Bu biraz radikal gelebilir, ancak aslında yapılması gereken şey, kişisel yayınlarınıza ve profilinize erişebilecek özel kişilerin listesini oluşturmaktır. Eklediğinizi bile hatırlayamadığınız yabancıları kaldırarak başlayın, daha sonra çok iyi tanımadığınız kişilere veya konuşmadığınız insanlara geçerek devam edin. Eğer "yabancıların paylaşımlarımı görmesinde ne sakınca var?" diye düşünüyorsanız, bilin ki paylaşımlarınız hakkınızda bir çok şeyi ortaya dökebilir. Daha yeni örneklerden birinde, dolandırıcılar ünlülerin Instagram hesaplarını izleyerek alışkanlıklarını bir araya getirebildiler ve böylece evlerini soyabildiler.
Sahip olduğunuz diğer hesapları kontrol edin ve temizleyin
Çoğu insanın onlarca ve belki yüzlerce farklı çevrimiçi hesabı vardır. Muhtemelen bir veya iki kez kullanmış olabileceğiniz çeşitli alışveriş sitelerine veya çeşitli spor takip uygulamalarına, yemek pişirme uygulamalarına, oyunlara ve daha başka şeylere kayıt oldunuz. Her biri muhtemelen isimlerden, doğum tarihlerinden ve vücut ölçümlerinden telefon numaralarına kadar çeşitli bilgi türlerini saklar.
İşleri kolaylaştırmak için genellikle sosyal medya hesapları veya e-posta adreslerimiz gibi tekli oturum açma (SSO) seçeneklerini kullanarak kaydoluruz. Muhtemelen yıllar boyunca kaydolduğunuz tüm hizmetlerin, mağazaların veya uygulamaların zihinsel veya fiziksel bir listesini tutmamışsınızdır, bu nedenle SSO seçeneğinin kullanışlı olabileceği yer burasıdır. Google, Facebook veya Apple ile oturum açmışsanız, hepsi size hangi üçüncü taraf uygulamaların hesabınıza erişebileceğini görme seçeneği sunar. Kullanmadığınız veya saklamaya değmeyen hesapları silmek için bu listeyi kullanabilirsiniz. Ancak, çeşitli hesaplara kaydolmak için SSO seçeneklerinden herhangi birini kullanmayıp, e-posta adresinizi kullandıysanız, gelen kutunuzda “abonelikten çık”, “oturum aç” veya “hoş geldiniz” gibi terimleri arayarak kullandığınız tüm hizmetleri tarayabilirsiniz.
Bülten aboneliklerinizi düzenleyin
Gelen kutunuzu karıştırmaktan bahsettiğimizden beri, dijital ayak izinizi azaltmanın bir başka yolu, aldığınız çeşitli haber bültenlerinden aboneliğinizi iptal etmektir. Birçok bülten aboneliği, üye olmak için e-posta adresinizi girmeniz gereken çeşitli hizmetler ve çevrimiçi alışveriş için oluşturduğunuz hesaplarla birlikte gelerek sizi ürünlerde veya uygulama içi aboneliklerde çeşitli indirim teklifleriyle ilgili e-posta bombardımanına tutar. Bu, işletmelerin sizin hakkınızda elde ettiği ve yanlış ellere geçebilecek ek verilerdir.
Dürüst olalım: çoğu insan kayıt sırasında ayrıntıları okumaz, ancak otomatik olarak bu süreçten en hızlı şekilde geçmelerini sağlayan şeylere tıklar. Sonucunda, gelen kutularının abonelikler klasörüne okumayacakları yüzlerce e-posta yağar. Bu nedenle, aboneliğinizi iptal ettikten sonra, tek seferlik satın alımlar için kullanacağınız özel bir e-posta adresi oluşturmak akıllıca olacaktır. Bu iki avantaj sağlar; birincisi, ana e-postanızın önemli şeyler için ayrılmış olması ve diğeri, verilerinizin başka bir yerde güvenli bir şekilde saklanmasıyla “tek çatı” altındaki tüm tek seferlik satın alma hesaplarına göz atabilme imkanına sahip olmanızdır. Alternatif olarak, yalnızca bir kez kullanmak istediğiniz bir şeye kaydolurken, çeşitli tek kullanımlık e-posta servislerinden birini kullanabilirsiniz. Öneriler için “tek kullanımlık e-posta incelemeleri”ni aramayı deneyin.
Bonus ipuçları
Dijital ayak izinizi en aza indirgemek, daha önce bahsedilen tavsiyelerle sınırlanmak zorunda değildir. Atabileceğiniz bir diğer önemli adım, bir sanal özel ağ (VPN) kullanmaktır. VPN'ler, internet trafiğiniz için şifreli tüneller olarak çalışır, tarama alışkanlıklarınızı meraklı gözlerden uzak tutar ve izlenmenizi önler. Ek bir avantaj olarak, şirketler tarafından uzaktan çalışan elemanların güvenli ağlara erişmesine izin vermek için de kullanılırlar.
Avrupa Birliği'nde yaşıyorsanız, size unutulma hakkı veren mevzuattan da yararlanabilirsiniz. Örneğin, kişisel bilgilerinizin kaldırılmasını talep ederek Google'a belirli bilgileri kaldırmasını söyleyebilirsiniz. Ayrıca, hangi verileri izlediğini görmek ve bunları kaldırmak için Google'ın Gizlilik Denetimini ve diğer araçları da kullanabilirsiniz. Hazır başlamışken neden Facebook'un Gizlilik Denetimini de gözden geçirmiyorsunuz? Facebook'un veya Twitter gibi diğer sosyal medya ağlarının sizin hakkınızda hangi bilgileri sakladığını görmek istiyorsanız, depoladıkları tüm bilgilerin bir kopyasını indirebilirsiniz.
Özetlemek gerekirse, dijital ayak izinizi en aza indirgeme misyonu ilk başta zor görünse de, çabanıza değecek ve kazandığınız gizlilik için minnettar olacaksınız.