Tor da VPN de meraklı gözleri çevrim içi hayatınızdan uzak tutmaya bir hayli yardımcı olsa da birbirinden oldukça farklı amaçlara hizmet ediyorlar. Peki sizin için en iyisi hangisi?
VPN mi yoksa Tor mu kullanmalısınız? Avantajları ve olumsuz yanları neler? Bir seçim yapmadan mutlaka düşünülmesi gereken birçok nokta var. Durun bir dakika. Belki de her ikisini de seçebiliyorken neden sadece birisini seçesiniz ki? Peki böyle bir şey gerçekten olabilir mi?
Yine de öncelikle her iki aracın da neler sunduğuna ve nasıl farklılıklar gösterdiğine bir göz atalım.
Tor ve VPN: Aralarında ne fark var?
İkisi de çevrim içi koruma sağlamaya yönelik araçlar olsa da Tor ve VPN’in farklı amaçlara hizmet ettiğini anlamak önemli.
Tor anonimliğe odaklanır. Tor, tüm dünyada bulunan Tor düğümleri olarak da bilinen bir sunucu ağına bağlıdır. Bu sunucular; ağ faaliyetlerini desteklemek için kaynaklarını, bilgisayarlarını ve internet bant genişliğini ayıran gönüllü kişiler ve kurumlar tarafından kurulur.
Tor, sizi en az üç düğümden oluşan rastgele bir ağa bağlayarak çalışır. Bu üç düğümden giriş düğümü, sizi tanıyan ama sizin hangi bilgilere ulaştığınızı bilmeyen düğümdür. İkinci (veya daha fazla) düğüm ise ek anonimlik için trafiğin geçtiği düğümdür. Son olarak çıkış düğümü ise sizi bağlanmak istediğiniz internet sayfasına doğrudan bağlayan düğümdür.
Çıkış düğümleri son varış noktasına ulaşmak için kendi bilgilerini verdiği için Tor, son adımda kullanılmak için gönüllülerden özel bir onay vermelerini talep eder. Kısacası rastgele bir Tor kullanıcısı herhangi bir yasa dışı faaliyette bulunmaya çalışıyorsa bu, kötü niyetli kişi olarak tanımlanabilecek ve Çıkış Düğümü için gönüllü olan kişi olacaktır.
DAHA FAZLA BİLGİ: Anonim olarak web'e göz atmanın 3 yolu
Yine de çoğu kullanıcı için Tor’un sunduğu anonimlik gerekli olmayabilir. Yaygın internet sitelerinin birkaçı Tor’dan gelen trafiği engellemekte olup kullanıcı deneyimi çoğu kişinin görmeye alıştığı deneyimden çok daha yavaş kalmaktadır. Bu yüzden kullanıcılarına anonimlik sunmaya odaklanmasa da VPN’ler çoğu kullanım örneğine hizmet edebilir.
VPN sağlayıcıları, özel sunuculardan oluşan bir ağa bağlıdır. Bir VPN’e bağlandığınız anda IP adresiniz ziyaret ettiğiniz internet sitelerinden gizlenir ve sadece kullandığınız VPN aracı sizin gerçek kimliğinizi bilir. Birçok saygın VPN sağlayıcısı çevrim içi faaliyetlerinizi kaydetmediğini iddia etse de yukarıda da bahsedildiği gibi bunlar bir anonimlik sağlamaz.
VPN’ler aynı zamanda bağlanacağınız sunucunun konumunu seçmenize ve engellenen internet sitelerine veya yayın platformlarındaki farklı yerel içeriklere erişim sağlamak için belli ülkelerdeki içerik kısıtlamalarını atlamanıza imkan tanır.
Peki hem Tor hem de VPN kullanabilir miyim?
Teknik açıdan evet! Hem de ciddi avantajlarla birlikte. Ancak bunu yapmanın farklı yolları bulunuyor. En bilinen yol ise önce VPN’inize ardından Tor tarayıcısına bağlanmaktır. “VPN üzerinden Tor” olarak adlandırılan bu yol ile ISP’niz hangi Tor ağına bağlandığınızı bilmeyecek ve bir kat daha fazla gizlilik sağlayacaktır. Aynı zamanda, herhangi bir olası kötü amaçlı tehdide karşı IP adresinizi de koruma altına almış olursunuz.
Diğer taraftan resmi Tor belgeleri, ne yaptığınız hakkında bir bilginiz yoksa bu yola başvurmamanızı tavsiye eder. Bunun nedenini anlamak ise çok kolay. ISP’nizden faaliyetlerinizi gizliyor olsanız da bunu VPN sağlayıcısından gizlemiyorsunuz. Sadece VPN sağlayıcınıza güvenmeyi tercih ediyor ve bu sağlayıcının meta veri kayıtlarınızı tutmayacağını umut ediyorsunuz. Dahası bazen VPN bağlantıları (size haber dahi vermeden) kopabilir ve kısa süreliğine bile olsa VPN sağlayıcınız Tor kullandığınızı fark edebilir.
Tor kullanımının yasak olduğu bir ülkede bulunuyorsanız ISP’nizin Tor kullanan müşterileri devlet yetkililerine bildirmekle yükümlü olabileceğini unutmayın. Bu, VPN üzerinden Tor kullanılmasının veya bir Tor köprüsü çalıştırmanın tavsiye edilebileceği zamanlar için geçerlidir. Bu durum sizi beklenmeyen sonuçlarla karşılaşmaktan da koruyabilir.
Sonuç
Nihayetinde iki araç da birbiriyle karşı karşıya gelmek zorunda değil ama durum genellikle belirli bir zamanda ihtiyaçlarına göre farklı insanların her iki araçtan da nasıl yararlanabildiği ile ilgili.
Çoğu kullanıcı için sadece VPN kullanmak iş görür. Nedeni ise daha özel olması değil çoğu insanın anonimlikten ziyade gizliliğe ihtiyacı olmasıdır. VPN araçları, kullanıcıların yüzey internetteki mevcut hız ve içerikleri kullanırken çevrim içi faaliyetlerinin takip edilmesine karşı veya halka açık Wi-Fi bağlantılarını kullanırken koruma sağlamada iyi sonuç ortaya koyar.
Ancak mümkün olduğunca çok anonimlik isteyenler için ise Tor çözüm olarak ortaya çıkıyor. Söz konusu ağ, karanlık ağa erişim imkanı sağlamakla bilinse de bunu yapmaktaki asıl amacı sansürden kaçmak için bir yol sunmaktır ve bu da her durumda dikkatli bir şekilde yapılmalıdır.
Size en uygun araç hangisi olursa olsun gizliliğin kendinizle başladığını unutmayın. Bu yüzden çevrim içi ortamda kendinizle ilgili ne kadar çok kişisel veri ve bilgi paylaştığınıza daima dikkat edin. Aksi takdirde hiçbir ekstra koruma işinize yaramaz.